Esperantilo Blogo en Esperanto pri projekto Esperantilo kaj komputila lingvistiko

18.8.2007

Silezia lingvo

Filed under: ĝenerale — artur @ 09:06

Mi devenas de Silezio, kiu estas regiono de nuna Pollando. Tiu regiono estas kulture kaj historie tre riĉa. Bedaŭrinde du lastaj grandaj militoj kaj ĝiaj sekvoj detruis parton de tiu riĉeco. Unu aspekto de tiu kultura riĉeco estas aparta lingvo aŭ forta dialekto. Ĝi baziĝas sur slava lingvo, sed enhavas multajn germanajn influojn. Ĝi estas preskaŭ ne komprenebla por Poloj kaj por germanoj.
Verdire ne ekzistas unu silezia lingvo, ĉar ĉiu urbeto havas apartan specon de tiu lingvo. Do ni povas diri nur pri aro de sileziaj lingvoj. Tiu lingvo estas daŭre aŭskultebla sur stratoj de Silezio kaj estas ankaŭ parolata hejme. Ankaŭ mi komprenas tiun lingvon, sed nun mi ne povas aktive uzi ĝin.

La silezia lingvo estas vera trezoro por lingvistoj. Ĝi enhavas elementojn de maljuna pola lingvo.
Sur ĝi oni povas perfekte studi la evoluon de lingvoj. Fama pola lingvisto profesoro Jan Miodek, kiu devenas de Silezio, estas ankaŭ esploristo de silezia lingvo, kaj li aparte kontribuis al lingvistika esplorado de tiu lingvo.

Nun la intereso por silezia lingvo kreskas. Ekestas kluboj de parolantoj de tiu lingvo kaj ankaŭ kelkaj lokaj radiostacioj uzas tiun lingvon. Interese por mi estas, ke ankaŭ tiu lingvo nun iĝas jen kaj jen la skribita lingvo. Ekzistas diversaj libroj en tiu lingvo: rakontoj, vortaroj kaj lingvistika fakliteraturo. La proceso de formado de skribita silezia lingvo estas nun en la komenco. Ofte oni uzas polan alfabeton por skribi tiun lingvon. Tamen la pola alfabeto ne taŭgas por silezia dialekto, ĉar la fonemoj estas diferencaj. Pli taŭga estas la ĉeĥa alfabeto, kiu ankaŭ estas pli moderna. Nun ekzistas du sileziaj alfabetoj, kiu baziĝas sur ĉeĥa alfabeto: A B C Ć Č D E F G H I J K L M N Ń O P R Ř S Ś Š T U Ů W Y Z Ź Ž. Simile kiel en Esperanto oni evitis la uzon de multaj literoj por esprimi unu fonemon. La afero estas tre interesa. Ĉu silezia lingvo iĝos iam plena skribita lingvo? Sur paĝoj de retejo Po Nasymu oni trovas informojn pri silezia lingvo kaj sileziajn tekstojn.

La granda venko por silezia lingvo estas la akcepto de tiu lingvo de biblioteko de usona kongreso. La oficiala mallongiĝo por tiu lingvo estas „szl“. La sileziaj organizoj longe batalas pri aprobo de silezia lingvo flanke de polaj aŭtoritatoj. Tio nun ne estas ebla en Pollando. La aferon akompanas multaj politikaj pensoj. La aprobo de silezia lingvo estus la unua ŝtupo al aprobo de silezia nacieco. Tion tute ne ŝatas polaj aŭtoritatoj kaj granda parto de kerna pola popolo. Kutime tiuj streboj estas rigardataj kiel pruvoj de malstabiligo de pola ŝtato de germana flanko kaj ĝenerale kiel perfido al pola nacieco. Loĝantoj de Silezio spertis ofte malavantaĝojn uzante sian lingvon. Infanoj estas mokataj en skolo de instruistoj. Nur en regionoj, kun forta silezia komunumo oni kuraĝis paroli publike en tiu lingvo. Ofte por Poloj tiu lingvo estis la lingvo de homoj needukitaj, kiuj ne kapablis korekte paroli pole. Aparte malkontente oni rigardis germanajn influojn en silezia lingvo. Iom ŝerce oni diris, ke silezia povas esti nur kolbaso sed ne aliaj aĵoj. (Tiu speco de bongusta kolbaso estas tre konata en tuta Pollando).

Tiuj politikaj aferoj ne interesas min speciale. Mi esperas, ke en unuiĝinta Eŭropo ankaŭ malgrandaj regionoj havus ŝancon kultivigi sian kulturon kaj identecon. Alia interesa fakto pri Silezio estas, ke multlingveco estis en silezia regiono tute normala afero. Miaj geavoj povis komuniki kun Poloj kaj kun germanoj. Kvankam ili ne parolis perfekte nek pole nek germane. Ankaŭ nun multaj Silezianoj sentas sin inter du kulturoj. Por ili pola kaj germana kulturo estas same kutima, kaj ili havas ilian propran malgrandan specifan silezian kulturon. Bedaŭrinde tiuj faktoj ne estas konvenaj por kelkaj kapoj. Ankaŭ Silezianoj havas tre diferencaj opinioj pri tiu komplika temo. Oni nenie povas aŭskulti la tutan veron.

En Silezio ekzistas ankaŭ forta grupo de Esperantistoj kaj havas longan historion Esperanto en Silezio.

Mi tuj pensis pri subteno de silezia lingvo en Esperantilo. Mi pensis unue pri esperanta-silezia vortaro. Bedaŭrinde la sileziaj vortaroj, kiujn mi vidis ĝis nun en la reto, estas tre malgrandaj. Tiuj vortaroj ofte enhavas nur specialajn sileziajn vortojn, kiuj ne estas konataj al Poloj. Mi esperas, ke sileziaj lingvistoj publikigos libere pli da materialoj kaj iam Esperantilo regos ankaŭ tiun lingvon.

11.8.2007

Eldono 0.95

Filed under: ĝenerale — artur @ 08:36

Ankaŭ en aŭgusto mi preparis novan eldonon laŭ la moto de libera programado: „publikigu ofte sen longaj paŭzoj“. La eldono ne enhavas grandajn ŝanĝojn, tamen mi sukcesis korekti kelkajn erarojn. Aliaj funkcioj estas maturigitaj. Du uzantoj uzis la eblon direkte raporti la erarojn de la programo per menuo: „Helpo>Raportu pri programo“.
Bedaŭrinde pro la eraro en la raportado de eraroj mi ne ricevis la respondan adreson de raportintoj, do mi ne povis direkte kontakti ilin.
Listo de novaĵoj:

Pola tradukado

  • Traduko de frazoj de tipo: Libro de li al lia libro
  • Tradukado de kelkaj infinitivaj frazparton en germana maniero. Mi vidis lin labori. al Widziałem jego, kiedy on pracował.
  • Komperativa formo de adjektivo estis plivastigita en vortaro
  • Korektoj en generativa fleksio de verboj kaj adjektivoj
  • Reguloj por tradukado de prepozicioj estas nun komplete en vortaro
  • Korekto de reordigo de kompleksaj substantivaj frazpartoj.
  • Korektoj de tradukado de numeraloj ekz. unu triono.
  • Oni povas difini tradukadon, kiu estas dependa de kunteksto, direkte en vortaro.
    • ĉefa verbo ĉe subjekto – kun
    • ĉefa verbo ĉe objekto – kunobj
    • verbo substantivo – kun
    • verbo objekto – kunobj
    • verbo adverbo – kunadv
    • adjektivo substantivo – kun
    • advebo ĉefa verbo – kun
    • prepozicio substantivo – kun

    Ekzemple traduko al germana lingvo „al polando“ – „nach Polen“ postulas en traduka vortaro por vorto al – al : nach : {kun polando}.
    Aldonaj ekzemploj vi povas vidi en vortaro de programo Esperantilo.

Ne hezitu raporti erarojn kaj viajn dezirojn!

10.8.2007

Renkonto kun Esperantisto kaj uzanto de Programo Esperantilo

Filed under: ĝenerale,germana lingvo,reagoj — artur @ 17:34

Per interreta letero mi konatiĝis kun Esperantisto Eckhard Stoll, kiu eble estas al ceteraj homoj konata de Radio Sauerland Welle kaj elsendoj pri fondaĵo Bona Espero. Post kelkaj leteroj kaj longa telefonado ni decidis renkonti. Eckhard estas ankaŭ la kreinto de alia traduka programo Ecoso. Do ni havis multegon por priparoli pri programado kaj maŝina tradukado. Ni parolis multege pri teknikaj aferoj kaj interŝanĝis ideojn pri tradukaj programoj. Mi povis montri direkte kelkajn specialajn funkciojn de programo Esperantilo kaj rakonti pri ĝia programado.

Mi decidis detale priskribi kelkajn ideojn de tiu renkonto. Tio estas ankaŭ por mi la unua okazo por paroli direkte kun uzanto de Esperantilo. Per tiuj diskutoj mi eksciis pri plibonigindaj flankoj de programo kaj ekhavis ideojn por plua evoluo. La programo Ecoso ne oferas altan kvaliton de maŝina tradukado, tamen ĝi enhavas funkciojn, kiuj ne estas nun en la programo Esperantilo. Oni povis tajpi Esperantajn vortojn kaj samtempe observi la tradukadon al germana lingvo. Mi longe ne povus imagi, kiu vere bezonus tiun funkcion. En mia kapo mi havis nur unu tipon de uzado de programo. La uzanto havas Esperantan tekston, kiun li volas traduki al cela nacia lingvo. Tamen mi devis konfesi, ke maŝina tradukado estus ankaŭ uzebla por propedeŭtikaj kialoj. Ni imagu, ke komencanta lernato de Esperanta lingvo volas krei esperantan tekston. Lia provizo de esperantaj vortoj ne estas granda. Li ankaŭ havas problemojn kun esperanta gramatiko. Li tamen volas skribi leteron al iu alia Esperantisto. En tiu kazo li kutime uzus ofte vortaron kaj necesus korektadon. La programo Ecoso estas farita direkte por tiuj uzantoj. Oni tajpas esperantajn vortojn kaj povas direkte kontroli en vortaro, ĉu la vorto estas korekta. Do la maŝina tradukado ĉefe gravas kiel kontrola teksto. Tio nun ankaŭ estas por mi pli evidenta, ĉar mi ofte rimarkas erarojn en miaj esperantaj tekstoj nur, post kiam mi tradukis ilin al pola lingvo. Do la kombino de literumado, gramatika kontrolado kaj maŝina tradukado estas tre avantaĝaj por komencantoj de esperanta lingvo. Mi ankaŭ en frua blogo pensis pri uzantoj, sed pri tiu tipo de uzado mi ne pensis.

De eldono 0.94 Esperantilo ankaŭ enhavas tiel nomatan rapidan vortaron, kiu laboras simile al programo Ecoso. Mankas nun nur la ebleco samtempe montri la tradukon de vortoj en separita fenestro. Esperantilo tradukas ne po unu vorto, sed ĝi bezonas por bona traduko la tutan frazon. La akceptebla solvo estus, ke esperantilo tradukas tuj ĉiun vorton laŭ primitiva maniero. Sed kiam la frazo estas finita, la programo retradukas la tutan frazon en pli bona kvalito. Nun ekzistas en Esperantilo t.n. „Tradukileto“ (menu Tradukado->Tradukileto), kiu estas speciale farita por samtempa tradukado de mallongaj tekstoj. Oni povus plivastigi la funkciadon de tiu ilo, por ke ĝi estu pli simila al programo Ecoso.

Mi kaptis la okazon kaj detale demandis Eckard pri ĝia uzado de programo Esperantilon. Tio estis por mi tre instrua. Ni diskutis longe pri vortaro de Esperantilo. Bedaŭrinde Eckhard ne povis bone uzi tiun vortaron sen mia detala priskribo. La uzula interfaco de vortaro evidentiĝis kiel malklara. Mi uzas la vortaron tre ofte kaj ne supozis tiujn malfacilaĵojn. Speciale malklara evidentiĝis la dudirekta serĉado de vortoj. Por tio oni havas du specialajn kampojn. Ankaŭ la montrado de rezultoj kaj la ebleco de direkta redaktado de tradukoj estis malklara. La leciono por mi estas, ke uzantoj atendas, ke la vortaro aspektu kiel papera vortaro. Oni havu nur unu kampon por entajpi la vorton. Ankaŭ la gramatikaj priskriboj ne estas klaraj. Se la avaraĝa uzanto povus redakti mem la vortaron, la priskribo de gramatiko kaj fleksio devus esti pli facila. Normale altnivela preparo de vortaroj estas tasko por profesiaj lingvistoj. Se tiu vortaro estas uzata en maŝina tradukado, tiu tasko estas eĉ pli malfacila. La programo devus plifaciligi tiun taskon ankaŭ por neprofesiuloj. La plej bona solvo estus, se la programo oferus kelkajn ekzemplojn de fleksio por elekto kaj la uzanto nur devus elekti la korektan frazon. Ni ankaŭ diskutis lange pri komuna flegado de vortaro. Ĝis nun mankas bonaj liberaj vortaroj pro esperanta lingvo, kiujn oni povus uzi en maŝina tradukado. Sekvaj funkcioj estus necesaj:

  • facila importado kaj eksportado de ŝanĝoj direkte per interreto
  • historio de ŝanĝoj en vortaro
  • ĉiu ŝanĝo havas aŭtoron
  • akceptado de ŝanĝoj per elektitaj kompetentaj lingvistoj
  • priskribo de certeco de iu traduko
  • Akcepto de ŝanĝoj nur por ne certaj tradukoj

Tiu projekto necesus vastan akcepton de germana kaj esperanta komunumo. Ekzistas nun multaj similaj projektoj, kiuj kolektas vortojn por Esperanto kaj por ĉiu lingvo. Bedaŭrinde ĉe multaj tiaj projektoj la uzado de vortaroj ne estas libera. Do mi ne estas certa, ĉu indus krei ion novan. Tio devus esti ankaŭ separita projekto. Kvankam mi devis akcepti, ke la nuna vortaro ne estas facila, mi tre kutimiĝis kun nuna funkciado. Bone estas, ke mi direkte povas redakti tradukojn sen aldonaj paŝoj. En aliaj programoj oni devas trairi per multaj fenestroj por adaptigi unu tradukon. Ankaŭ en tiu kazo evidentiĝas, ke diferencaj uzantoj volas havi diferencan interfacon. Mi povas diferenci:

  • Uzantoj kiuj nur legas vortaron kaj nenio scias pri gramatiko
  • Uzantoj kiuj nur legas vortaron kaj tre malofte korektas tradukojn. Ili havas nur bazajn konojn pri gramatiko
  • Lingvistoj, kiu ofte uzas vortaron kaj volas direkte redakti tradukojn. (angle: Poweruser)

Nuna vortaro bezonan plibonigon, sed eble bona ideo estus havi du separitajn vortarojn por almenaŭ du tipoj de uzantoj.

Ĝenerale mi devas diri, ke multaj funkcioj de Esperantilo ne estas konataj. Eble pli bona solvo estus dividi la programon en kelkaj programoj, kiuj enhavas funkciojn speciale por unu grupo de uzantoj. Mi pensas, ke la plej granda parto de esperantistoj ne scias multe pri lingvistiko, gramatiko kaj komputiloj. Kaj speciale por tiu grupo la programo povus esti aparte utila. Por tiu homoj estas necesa aldona dokumentaro kaj speciala instrukciado. Eble mi povus iam pretigi intrukcajn videojn. Mi pensas, ke direkta kontakto kun uzantoj estas la sola eblo plibonigi la programon.

Ni diskutis multe pri plibonigo de germana tradukado. Jes, mi havas mutajn ideojn, sed mi decidis nun prizorgi nur polan maŝinan tradukadon. La tasko estas pena kaj mi volas, ke almenaŭ unu lingvo estos bone tradukota. Do eble en venonta jaro mi denove okupus pri germana lingvo.

Sukcesa programo devas havi stabilan kernon, kiu povas solvi la planitajn taskojn, kaj ankaŭ klaran interfacon. Se unu de tiuj elementoj ne estas bona, la programo ne trovos akcepton. Direkta kontakto kun Esperantistoj tre helpas. Mi esperas, ke mi en la venonto povus partopreni en esperantaj aranĝoj kaj renkonti la uzantojn de programo rekte.

30.7.2007

Pola projekto Denise-Myth pri artefarita inteligento

Filed under: lingvistiko,programado — artur @ 18:43

Mi regule traserĉas la interreton je projektoj en la kampo de komputila ligvistiko. Nun mi trovis la projekton Denise-Myth. La projekto estis kreita kiel fina laboraĵo de pola universitato de Szymon Jessa. La celo de projekto estis krei la programon, kiu povus per natura lingvo komuniki kun uzanto kaj
krei bazon de kono (bazo de faktoj). La programo kolektas per dialogo kun uzanto informojn. Ĝi povas mem demandi. Fine la programo povas respondi je demandoj. Kvankam ĝenerale la problemo estas tre malfacila, la programo en komenca stato plenigas bone siajn taskojn. Ĝi povas analizi kaj kompreni simplajn polajn frazojn. Se oni povas bone demandi, la programo povas ankaŭ bone respondi. La programo regas ankaŭ la bazan logikon kaj povas rezoni. La aŭtoro de projekto devis solvi multajn problemojn. Ĉiu de tiuj problemoj estas por si mem tre ambicia kaj ĝis nun ne
sufiĉe solvita.
Tiuj problemoj estas:

  • Kompreno de natura lingvo
  • Konservado de faktoj en programaj strukturoj
  • Traserĉado de bazo de faktoj
  • Rezonado kaj provado de faktoj
  • Genero de respondoj en natura lingvo

Interesa estas ankaŭ la teknika aspekto de projekto. La problemoj estus kutime la domeno de altnivelaj lingvoj kiel prolog kaj lisp. Pro rezonado kaj konservado de faktoj la programa lingvo „prolog“ havas specialajn funkciojn, kiuj estas normala parto de tiu programa lingvo. Tamen la aŭtoro decidis programi en simpla programa lingvo „C“. Li volis, ke la programo rulos sur ĉiu ebla sistemo. Nun tre ofte sistemoj de altnivelaj lingvoj kiel: calm, prolog, schema, haskel, tcl, python kuras sur multaj operaciumaj sistemoj. Tio estas ebla, ĉar ili ofte esta programite en C, do tiu argumento ne estas pro mi tre konvinka. Mi supozas, ke aŭtoro simple tre ŝatis tiun programan lingvon. En bona maniero de programistoj la aŭtoro enmetas kompleksan logikon kaj multajn regulojn en specialjn dosierojn laŭ propra teksta formato. Por mi la plej interesa parto en tiu projekto estis la analizo de pola lingvo. Tiu tasko estas multe pli komplika ol analizo de esperanta lingvo, kiun mi programis en la programo Esperantilo. Bedaŭrinde la plena priskribo de analizo ne ekzistas kiel iu dokumento, do la nura eblo estas legi la programan kodon. La programo enhavas tabelojn kun finiloj de pola lingvo kaj povas de tiuj informoj mem derivi la kazon, arton kaj bazan formoj de vorto.
Tiu estas alia maniero de prilaboro ol la projekto de morfologik, kiu enhavas la grandegan bazon de ĉiuj eblaj polaj vortoj kun gramatika priskribo kaj baza formo. La kompleta sintaksa analizo ne estas farata, ĉar la programo akceptas nur kutimajn frazojn en kutima ordo de pola lingvo. La faktoj estas konstruitaj helpe de tiel nomataj ŝlosilaj vortoj kiel: „esti“, „signifi“, „estas parto de“. La programo me povas rekoni ĉu la uzanto aldonas novan fakton aŭ ĉu ili demandas pri io. La programa teksto ne estas eĉ tro longa kaj tamen funkcias por siaj celoj.
Interesa fakto en tiu projekto estas, ke en bazo de faktoj la ĉefan rolon havas subjekto. Aŭtoro diras pri tn.
lineaj frazoj. Do la programo transformas la sintaksaj arboj de frazo al lineaj strukturoj. Laŭ tiu modelo la frazo: „Roberto iras rapide sur la vojo“ havas 2 lineaj frazojn: „Roberto iras rapide“ kaj „Roberto iras sur la vojo“.
La kutima semantika prezento de tiu frazo estas: iri(Roberto,sur(vojo),rapide). Do predikato havas la unuan pozicion. En la sistemo Denise tio estus Roberto -> iri -> rapide.
Kial la aŭtoro elektis alian metodon? Ĉu ekzistis la kultura kialo por tio? Mi pensas, ke por slavoj la substantivo estas pli grava elemento de frazo. En rusa lingvo kutime mallongaj frazoj tute ne havas verbon (ekzistas do nur latenta predikato).
La laboraĵo donas ankaŭ multajn ekzemplojn kiel ekstrakti logikaj faktoj de frazoj. La programo povas rezoni laŭ logikaj reguloj kaj regas la vortetojn: „iu, ĉiu, neniu“. Mi iom ludis kun la programo, kaj povas eĉ kelkfoje ricevi veraj informoj. Tio estas tre ĝoiga sperto.

Projekto Cyc

Dum la legado de laboraĵo mi ankaŭ eksciis pri pli fama projekto Cyc. La celo de tiu projekto estas la kolekto de ĉiuj faktoj de baza nivelo.
Ekzemple:

  • Homo, kiu studas, estas studanto.
  • Oni studas en universitato.
  • Studanto estas homo.

Tiu bazo povus servi por krei programon, kiu mem elektos informojn de tekstoj en natura lingvo. Poste la sistemo povos mem derivi novajn faktojn de konataj faktoj. Ĝi povos respondi je ĉiuj demandoj. La sistemo estas nun evoluita dum multaj jaroj kaj jam povas funkcii kaj plenumi planitajn taskojn. Do eĉ kompleksa rezonado funkcias.
La bazo de faktoj estas libere atingebla. Tiuj faktoj (precipe ontologio) estas tre similaj al projekto WordNet.
Ankaŭ en maŝina tradukado la aŭtomata kompreno de teksto estas tre grava por bona kvalito de traduko. Mi pensas, ke kun metodoj de similaj programoj kaj bazoj de sistemoj Cyc aŭ WordNet la kvalito de tradukado povos atingi la akcepteblan kvaliton. Tie la vorto „akceptebla“ signifas, ke la maŝina tradukado estas same bona kiel la homa tradukado.

Kvankam oni nun pensas, ke komputiloj neniam povus kompreni tekstojn en natura lingvo, tio tamen iom post iom okazas.
„Komprenado“ en tiu kazo ne estas egala al homa komprenado. Tamen maŝinoj povas kolekti faktojn de tekstoj kaj rezonadi sur bazo de tiuj faktoj. La laboraĵo de Szymon Jess enhavas kelkajn interesajn pensojn pri tiu temo. Se mi observas la serĉmaŝinon „Google“, mi pensas, ke nun ĝi estas la plej granda leganto de interreto. Tiu sistemo laboras nun laŭ tre primitivaj metodoj, tamen tiuj metodoj pliboniĝas konstante. La celo de google ne estas kompreno, sed komerca varbado, tamen iam tiu funkciado similos al komprenado.

Nun tekniko kaj interreto helpos al Esperanto ĉe ĝi evoluo kaj disvastigado. Sed la evoluo de tekniko povus signifi ankaŭ la morton de Esperanto. Tio okazos, kiam la komputiloj povus kompreni tekstojn, kaj estos mem la plej grandaj legantoj de tekstoj. Tiuj programoj plej verŝajne komprenus unue nur kelkajn lingvojn. Tiuj lingvoj certe estos: „angla, franca, japana, ĉina, germana, …“.

19.7.2007

Blogo de projekto Esperantilo nun maŝine tradukita al pola lingvo

Filed under: ĝenerale — artur @ 18:30

Mi longe pensis pri tiu paŝo. Kial ne uzi la programon Esperantilo por aŭtomate traduki la blogon al pola lingvo. Tamen mi volis atendi, ke la kvalito de traduko estas bone komprenebla. Tre malbona traduko estus ja malavantaĝa varbado por la projekto. Nun mi decidis tion fari kaj. Tie vi povas legi la blogon ankaŭ en pola lingvo.

Nun kelkdek milionoj aldonaj homoj povas legi ĝin. Mi esperas, ke almenaŭ por kelkaj Poloj la enhavo de blogo estas interesa. Mi skribis etan programon por tiu tasko. La programo bezonis 15 minutoj por traduki ĉirkaŭ 50 artiklojn. La traduko ne estas perfekta. Ofte problemojn faras tekstoj, kiu enhavas frazojn en aliaj lingvoj. Tamen la profesia traduko de tiu blogo kostus kelkdek mil eŭroj kaj daŭrus kelkajn semajnojn. Mi pensas, ke per tiuj tradukoj multaj Poloj ekscios pri ekzisto de Esperanto.

Nun la nova epoko en blogo ekestis. Iam ĉiu blogo estos legebla en kelkaj lingvoj samtempe. Teorie ankaŭ uzantoj povus skribi komentojn en kelkajn lingvojn. Por tio la bloga softvaro devus enhavi tradukajn funkciojn. Nun almenaŭ por esperanta kaj pola lingvoj tio estas ebla.

17.7.2007

Unuaj esperantaj tekstoj

Filed under: ĝenerale — artur @ 19:29

Sur la paĝo de muzeo de planlingvoj en Vieno troviĝas kelkaj tre maljunaj libroj en esperanta lingvo.
Mi tralegis la libron: Stankievic, V.: El la vivo de Esperantistoj
Nurnbergo, 1896. Bedaŭrinde la libro ne estas en teksta formato, kiu estus legebla direkte por komputilo, sed kiel bildo. Bildoj estis skanitaj ankaŭ iom malakurate (ne rekte), do la legado kaj konvertado de bildo per OCR-tekniko ne estus facila.

La libro estas interesa en du vidpunktoj. Unue mi interesiĝis pri la lingvaĵo de libro. Mi volis scii, kiel aspektis esperanto en unuaj jaroj de sia ekzisto. Tre interesa estas ankaŭ la enhavo de libro, ĉar li parolas pri la tiama esperanta komunumo kaj ankaŭ estas gvidlibro por esperantistoj. Tiu enhavo estus por mi eĉ pli surpriza, ĉar ili estas propaganda (aŭ eduka) materialo en maniero, kiu nun ne estas kutima.

Pri la lingvaĵo

Mi rimarkis, ke la teksto ne estas facila. Mi pensas, ke komencantoj ne povus ĝin bone kompreni. La sintaksaj strukturoj estas komplikaj. Aŭtoro tre libere uzas la esperantan vortfaradon, kiu eĉ superas la regulojn de unua libro.
Jen ekzemploj:

  • ĉefemaniere
  • longaflugila
  • dank‘ al
  • konas unu alia
  • de alte
  • li atingis ja la sian
  • tio ĉi estis tro multa
  • scivoleco
  • sed tiel multe estis da volontuloj

Nun oni frontas la vorton „scivolemo“ sed ne „scivoleco“, kiu estus same bona. Tio estas por mi la indiko, ke la lingvo evoluas. En tiamaj tempoj ekzistoj pli da libereco de uzado. Nun tuj oni pritaksas iun esprimon kiel stranga aŭ nekutima. Ekzistas kelkaj dubindaj esprimoj, kiuj radikas en naciaj lingvoj kaj estas idiotaĵoj. Mi pensas, ke aŭtoro volis montri, ke Esperanto havas la saman esprimpovon kiel ĉiu nacia lingvo kaj li simple direkte tradukis de nacia lingvo. Okulfrape estas, ke li uzis pli ofte „tia“ en frazoj, kie oni nun uzus „tiu“ (ekz. „tiamaniere“). Mi frue pensis, ke vortoj kiel „tiamaniere“ estas la moderna maniero de adverbigo. En tiu kazo de prepozicia frazo „en tia maniero“ al „tiamaniere“. Sed evidentiĝis, ke tiu fenomeno ekzistis ankaŭ en tre frua Esperanto. Bedaŭrinde mi ne povis ekscii pri la nacieco de aŭtoro. Estus eble, ke li rekte tradukis tiun vorton de sia propra lingvo.

Esperanta propagando

La libro temas pri obstakloj de unu juna esperantisto ĉe esperantigo de sia amiko. Post longaj obstakloj kaj eĉ intrigoj kaj mensogoj, la rakonto finas per amo kaj edziĝo. Rezulto estas 2 novaj esperantistoj. Unu esperantigita kaj la dua naskita laŭ natura vojo, kiel bebo de du esperantistoj. La libro donas ankaŭ al la legantoj sugestojn kiel devas sin konduki vera esperantisto kaj kiun kaj kiel esperantigi.

Jen pripesindaj frazoj de tiu libro:

  • „Vi komprenas, ke, fariĝinte esperantisto, mi ne povus limiĝi per sola lernado de vortaro kaj korespondado kun amikoj; mi devus uzi parto de mia energio por la propagando kaj por la apostola agado, …“
  • … ke Monblero povus esti tre utila al la afero Esperanta. Li estis tre riĉa kaj ne sole ne avare, sed eĉ, kie li trovis bezona, tre malavara …
  • .. kaj tial Ĉielson, fariĝinte esperantisto, ĵetis ĉiujn antaŭajn aferojn kaj tuta trempis sin en la propagandon de la lingvo internacia. Li korpremis, ke la propagando devis esti afero ne kabineta, sed societa, kaj tial li penadis akiri la plej diversajn kaj vastajn interligojn kaj konatecojn, kio, dank‘ al lia bela eksteraĵo, elegantaj manieroj kaj viva, akra saĝo, estis afere facila atingebla.
  • moron salutadi unu alian per la vortoj: „Ĉu vi esperas“? – „Jes, mi esperas.“ – ĉe renkonto, kaj „Esperu“! – „jes, mi esperos“ – anstataŭ adiaŭ.
  • Pro eniri la Ligon, vi devas aboni nian gazeton „Lingvo Internacia“ kaj la „Bibliotekon“; kiel ekstera signo servu al vi stelo sur la brusto kaj malkaŝita parolado …
  • , ke laŭ la komisio de Ĉielson Siksten decidis altiri Monbleron al Esperanto,
  • Se li unu fojon fariĝos esperantisto, li estos jam ĉiam esperantisto varmega.

Por mi tiu libro enhavas multajn pripensindajn aferojn. Unue temas ne nur pri lingvo Esperanto sed pri iom pli. Esperanto estas en tiu libro socio aŭ organizo, kiu konscie elektas homojn por esperantigo laŭ iliaj monaj rimedoj. Tiuj homoj devas ne nur lerni la lingvon, sed labori por tiu socio. Esperantistoj devas subigi al siaj gvidantoj kaj plenumi iliajn komisiojn.
Ili devas publike stigmatigi sin per videbla esperanta ŝtelo. La celo de esperantigo estas pli grava ol uzataj rimedoj. Do oni povas mensogi kaj intrigi por atingi tion. Tio funkcias laŭ konata jam de jarmiloj skemo, kiu estis praktikata de religioj, politikaj movadoj (komunismo) kaj sektoj. Laŭ tiu skemo ĉiu ideo bezonas:

  • Kreinto kaj idolo
  • Libro aŭ manifesto
  • Apostoloj aŭ progresuloj
  • difinita fina venko

Ni komparu tion kun kelkaj ideoj.

kristanismo komunismo esperanto
idolo Jezuso Marks kaj Engels Zamenhof
libro nova biblio komunista manifesto fundamento
apostoloj 12 apostoloj kaj eklezio partio esperantaj asocioj
fina venko paradizo komuna socio totala esperantigo. solvo de lingva problemo.

Tiu modelo devus esti kutima por multaj homoj, ĉar tiun komparon mi vidis ofte (sed sen Esperanto). Ĝenerale neniu malbona rezultas de tiu skemo, sed mi pensas, ke ofte ĉe tiuj aferoj kreiĝas senlima memfido je propraj opinioj. Apostoloj estas pretaj agi nemorale por atingi siaopinie pli altaj celoj. Tio rekte kondukas al radikalismo. Tiu radikalismo frontas al memdefendo kaj ofte malutilas al ideo, kiu eĉ povus esti bona.

Mi estas konscia, ke ne ekzistas unu opinio pri Esperanto kaj ankaŭ en tiamaj tempoj oni eble ankaŭ diference pensis pri tio. La ofta riproĉo al Esperantistoj je sektismo havas ankaŭ siajn kaŭzojn eble en tiamaj tempoj.

Por mi timiga estas la granda preso, kiun oni en la libro ligis kun esperantigo. Esperantisto havas multajn devojn je la Esperanto. Do ne sufiĉas nur paroli esperanton por esti esperantisto. Interesa estus la demando, ĉu tio estis la unusola ebla vojo por certigi daŭrigon de Esperanto? Por mi Esperanto estas mia ŝatokupo, tamen mi donas multe de mia energio al esperanto.
Homoj povas fari multe nur kiel sia ŝatokupo (hobio). Ekzistas homoj, kiuj nur pro ĝojo lernas la lingvon de klingonoj, kvankam kun tio lingvo ne ligiĝas neniu granda celo de savo de homaro de komunika ĥaoso. Aliaj homoj donas multe da tempo kaj mono al konstruo de etaj fervojoj (infanaj ludiloj).
Mi pensas, ke la plej granda parto de hodiaŭaj parolantoj de esperanto aŭ interesiĝas pri la lingvo profesie kiel lingvistoj aŭ programistoj aŭ ili traktas Esperanton kiel ŝatokupon. Do ĉu vere Esperanto estas solvo de lingva kaj komunika problemo? Ĉu ĝi estas la plej bona solvo? Ĉu tio solvo estas necesa kaj ebla? Ĉu ne ekzistas pli gravaj problemoj ol lingva problemo? Ĉu oni havas rajton demandi pri tio kiel vera Esperantisto? Eble Esperanto ne bezonas Esperantistojn sed nur uzantojn de tiu lingvo.

15.7.2007

Esperantilo 0.94

Filed under: ĝenerale — artur @ 09:50

Ankaŭ en julio aperas nova eldono de programo Esperantilo. La novaĵo en tiu eldono estas la rapida vortara listo apud la redaktila fenestro. Jam dum tipado la vortaro montras samtempe eblajn tradukojn. Tiun vortaron instigis al mi Eckchard Stoll, kiu estas kreinto de programo Ecoso. Tiu programo enhavas tian vortaron. Mi ankaŭ forigis unu eraron ĉe tradukado. Dum la unua tradukado ĉiam aperis la erara fenestro.

Aliaj ŝanĝoj:

  • Mi refreŝigis la tradukon de uzula interfaco por ĉiuj lingvoj (pola, germana, angla).
  • Mi korektis kelkajn erarojn en tekstoj de programo.
  • Esperantilo nun povas ĉe tradukado de nomoj uzi polajn regulojn de fleksio.
    Do frazo „Mi parolas pri Artur Trzewik.“ rezultas nun „Mówię o Arturze Trzewiku.“.
  • Oni povas raporti erarojn direkte de programo per interreto.
  • Kelkaj aliaj plibonigoj de sintaksa analizo kaj tradukado al pola lingvo.
  • Pola vortaro estis plivastigita je kelkcent novaj vortoj.

12.7.2007

Aŭtomata raportado kaj informado per interreto

Filed under: ĝenerale,programado — artur @ 18:39

La projekto Esperantilo estas evoluigita de unu persono. Tio estas preskaŭ normala afero ĉe liberaj programoj.
Tamen multaj homoj partoprenis iugrade ĉe la projekto per raportoj aŭ sugestoj. La nombro de tiuj raportoj ne estas granda.
Mankas erarraportoj, kiuj multe helpus al la projekto. Ankaŭ ĝis nun mi ne ricevis neniujn korektojn de vortaroj, kvankam la programo
mem ebligas adapti la vortaron kaj la ŝanĝoj povus esti eksportitaj per funkcio „preferaĵoj->konservu lokajn ŝanĝojn por eksportado“.
Mi pensas, ke ofte homoj ne scias pri tiuj ebloj aŭ tia partopreno en projekto estas tro klopoda. De informoj, kiuj mi ricevis de uzantoj, mi supozas, ke spertaj esperantistoj ne bezonas la programon kaj komencantoj simple ne kapablas helpi aŭ raporti. Do mi devus atendi la tempon, kiam kelkaj nunaj komencantoj iĝos spertaj kaj havos emon raporti :-). Eble la programo havas tro da eraroj kaj la uzantoj pensas, ke ne indas raporti. Mi tute pri tio ne scias.

Komercaj firmaoj, kiuj laboras pri programaro por vasta publiko, havas tute aliajn rimedojn. En tiuj projektoj partoprenis multaj personoj, kiu prizorgas nur pri unu kampo de kreado. Do ekzistas: fakaj specialistoj, testantoj, specialistoj pri varbado, projektantoj, gvidantoj kaj fine programistoj.

Projekto Esperantilo havas subajn problemojn en tiu kampo.

  • Mi ricevas tro malmulte da eraraj raportoj. (Ĝis nun ĉirkaŭ 10)
  • Due mi tute ne scias, kiel homoj uzas la programon. Kiuj funkcioj estas uzataj kaj ŝatataj kaj kiuj funkcioj neniam estas uzataj?
  • La komuna prilaboro de vortaroj ne funkcias.
  • La eraroj (cimoj) en programo povas esti korektitaj nur per nova eldono. Ne ekzistas la eblo de instalado de flikoj (angle: patch).
  • Uzantoj uzas verŝajne ofte malnovan eldonon de programo kaj malofte refreŝigas la programon.
    Tiu estas eble tre verŝajna, ĉar preskaŭ ĉiun duan monaton ekestos nova eldono de programo kun malgrandaj ŝanĝoj.

Kelkaj novaj programoj kiel Firefox aŭ OpenOffice ankaŭ frontas tiujn problemojn. La solvo de tiuj programoj estas, ke la programo uzas interreton por aŭtomate ricevi aŭ sendi informojn. Mi nun testas kelkajn eblojn. Tiuj estas:

  • Direkta raportado de eraroj per interreto.
  • Rapida kaj aŭtomata instalado de programaj flikoj (sen granda elŝuto de tuta programo).
  • Aŭtomata informado pri nova eldono de Esperantilo.
  • Facila sendado de ŝanĝoj en vortaro.
  • Statistiko pri uzado de programo.

Tiaj funkcioj frue ne estis akceptitaj de uzantoj. Oni precipe ne volis, ke programo mem kontaktis servilon per interreto kaj sendas iujn informojn. Sed nun preskaŭ ĉiuj programoj uzas tiujn eblojn. Nuntempe preskaŭ ĉiu komputilo estas daŭre konektita kun interreto.
Ofte multe uzantoj ne havas tempon por lerni pri tiuj ebloj de programo. Ili estas nur maloftaj uzantoj de komputiloj kaj ne scias pri maniero de libera programado. Do ekzistas verŝajne granda grupo de uzantoj, de kiuj mi ne ricevis neniun informon. Mi planas, ke tiujn novajn funkciojn oni povas influi per agordo de preferaĵoj. Kutime uzantoj tamen neniam tuŝas preferaĵojn.
Mi esperas, ke tiuj funkcioj, kiuj ja estas konataj de aliaj programoj, estos bonvenigitaj de uzantoj.

22.6.2007

Ludoj kun programlingvo „prolog“

Filed under: programado — artur @ 18:21

Prolog estas programa lingvo, kiu bazas sur predikatkalkulo. Onidire tiu lingvo havas mirindajn eblojn kaj estas uzata por artefarita intelekto kaj ankaŭ en lingvistika programado. Tio estas por mi la kaŭzo pli detale rigardi la lingvon. Mian intereson pri tia programado vekis fine la ĉapitro pri logika programado en libro „Structure and Interpretation of Computer Programs“ de Harold Abelson, Gerlald Jay Sussman kun Julie Sussman. La prezentita algoritmo nomiĝas angle „unification“. Mi iam ankaŭ en mia ŝtudperiodo provis prologon, sed tiam mi ne sukcesic kompreni pli ol la konata ekzemplo kun familio.

Feliĉe en nuna tempo oni per interreto tre facile povas trovi liberan programaron kaj dokumentaron. Do mi instalis SWI-Prolog kaj komencis legi la instruan interetan libron pri prologo
(Lern Prolog Now!).

La ideo de prologo estas tre alloga. Oni ne difinas kiel fari ion, sed nur logikaj reguloj. La prologo mem trovas la rezulton de demando. Do programo estas la bazo de reguloj. Tio estas pro specifaj tipoj de problemoj tre potenca ilo. La prologo estas ankaŭ tre avantaĝa por prilaboro de arbaj strukturoj kaj listoj. Kvankam en prologo oni ŝajne ne devas pensi pri la afero, kiel la programo solvas problemojn, post pli detala rigardo la interna kalkulo de prologo estas esenca afero. Do estas tre grave kiel oni difinas regulojn kaj ankaŭ la ordo de reguloj. Ne estas ankaŭ tre facile kompreni la rekursion en tiuj reguloj. Sen mia okupo pri lingvo Scheme mi preskaŭ ne havus ŝancojn kompreni la principon de akumulatoro ĉe rekursio. Mi pensas, ke sen scio pri funkciaj lingvoj kiel „Lispo, Scheme“ oni tre malfacile povus kompreni prologon. Insterese, ke mi retrovis ĉe tiu kazo la saman ekzercon kiel ĉe ŝemo, kiu pritraktas la reversadon de listo kun kaj sen akumulatoro

;; naiva programado
naiverev([],[]).
naiverev([H|T],R) :- naiverev(T,RevT),append(RevT,[H],R).
;; kun akumulatoro
accRev([H|T],A,R) :- accRev(T,[H|A],R).
accRev([],A,A).
rev(L,R) :- accRev(L,[],R).

;; la sama tasko en ŝemo.
;; invert : (listof X)  ->  (listof X)
;; to construct the reverse of alox
(define (invert alox0)
  (local (;; accumulator is the reversed list of all those items
	  ;; on alox0 that precede alox
	  (define (rev alox accumulator)	
	    (cond
	      [(empty? alox) accumulator]
	      [else
		(rev (rest alox) (cons (first alox) accumulator))])))
    (rev alox0 empty)))

La programo en prologo estas mirinde mallonga eĉ ĉe komparo kun ŝemo. Por mi nova estas en prologo la fakto, ke mi aŭ tuj sukcesas difini korektan regulon aŭ mi longe pensas pri 2 linioj de programo. Ekzemple mi tre longe pensis pri ekzerco 6.3.
La tasko estis: Difinu la regulon swapfl/2 kiu pruvas ĉe du listoj estas samaj, krome ke la unua kaj ka lasta elemento estis interŝanĝitaj.

swapf([1,2,3,4],[4,2,3,1])
 Yes
swapf([1,2,3,4],[1,2,3,4])
 No

La ekzerco sugestis uzi la predikaton append/3. Kaj antaŭaj ekzercoj prilaboris la predikaton final(X,List), kiu testas, ĉu X estas la fino de listo L. Do mia unua provo estis.

final([F],F)
final(F,[H|T]) :- final(F,T).
swapf([H1|T1],[H2|T2]) :-
  final(H2,T1),
  final(H1,T2),
  append(R,[H1],T2),
  append(R,[H2],T1).

La programo funkciis perfekte por jes/ne demandoj, sed kiam mi volis demandi kun variablo, la programo donis la unuan rezulton kaj poste dronis en senfina laborado.

35 ?- swapfln([1,2,3,4],[4,2,3,1]).

Yes
36 ?- swapfln([1,2,3,4],X).

X = [4, 2, 3, 1] ;

Action (h for help) ? abort
% Execution Aborted

Mi longe penis, kiel plibonigi tion. Fine mi difinis la regulojn kun rekursio kaj akumulatro.

swapflInner([End],[Begin],Begin,End).
swapflInner([E|T1],[E|T2],Begin,End) :- swapflInner(T1,T2,Begin,End).
swapfl([H1|T1],[H2|T2]) :- swapflInner(T1,T2,H1,H2).

Tiu difino sukcesis ankaŭ solvi la demandojn swapfln([1,2,3,4],X) kaj swapfln(X,[1,2,3,4]). Do prologo ne estas vere facila maniero de programado pro komencantoj kaj povas enhavi multajn aĉajn embuskojn. Mi povas imaĝi, ke de iu grando la flegado de tiuj programoj estas tre malfacila kaj bezonas longan sperton. Por mi ankoraŭ stranga estas la funkciado de predikato rek/2.

;; en tiu direkto funkcias ĉio
2 ?- rev([1,2,3],X).

X = [3, 2, 1] ;

No
;; en alia direkto okazas eraro
3 ?- rev(X,[1,2,3]).
ERROR: Out of local stack
   Exception: (209,511) accRev(_G1257054, [_G1257053, _G1257047|...], [1, 2, 3]) ?

Do ŝajne en prologo oni devas zorge pripensi, kien oni povas enmeti variablojn. En la instrua libro oni tamen neniam pri tio diris kaj ŝajne komentarojn kaj priskriboj de predikatoj ne estas kutimaj.

Nun mi daŭre lernos tiun lingvon kaj mi volas apenaŭ vidi kelkajn ekzemplojn pri lingvistika programado per prologo. Interesa estas ankaŭ por mi vidi la programojn, kiuj estas taŭgaj por reala mondo. Do programoj, kiu havas uzulan interfacon aŭ prilaboras dosierojn. Feliĉe la labormanieron de prologo oni povas uzi de ankaŭ en aliaj lingvoj. Ofte medioj por prologo ebligas la komunikadon kun programoj skribitaj en C kaj Java. Ekzistas ankaŭ moduloj por javo, kiu ebligas la uzadon de logika programado. Ofte tiuj moduloj estas uzataj por difini kaj traserĉi bazojn de datumoj.

leciono por Esperantilo

Certe de programlingvo prolog oni povas lerni multon ankaŭ por aliaj programaj lingvoj. La ĉefa algoritmo de prologo, kiu estas „unification“ oni povas ankaŭ programi en aliaj lingvoj. Ankaŭ ekzistas ekzempla programado por Tcl. Mi pensas, ke per metodoj de prologo, oni povus tre pure difini la regulojn por serĉado kaj transformigo de sintaksaj arboj. Penseblaj estas reguloj por gramatika korektilo, kiuj estas difinitaj laŭ logika maniero.

Nun reguloj aspektas kiel sube:

match {
      folioj {
         OR {b kilogramo b kvanto b litro b amaso b metro}
         v de
      }
}

Tiu lingvo estas tre simila al prefiksa predikata matematiko (+ 2 2) kiu estas uzata en ŝemo. Tio nun sufiĉas por facilaj reguloj.
Esprimo (v de) signifas = (folio de sintaksa arbo, kies vorto estas „de“). Se oni povus uzi variablojn kaj logikaj reguloj, tiuj difinoj povus estas pli kompleksaj. Ekzistas nun projektoj, kiuj uzas prologon por difini regulojn de XML-transformado. Onidire tiuj reguloj estas pli klaraj ol tiuj de XSLT. La alia eblo estas la difino de sintaksa analizilo per Prologo. La fama DLT projekto uzis prologon por tiu tasko. Mi havas dubojn pri tio, ĉu vere prologo estas tre taŭga por tiu celo. Unue oni plej ofte interesas ne pri ĉiuj eblaj analizoj sed nur pri unu analizo, kiu estas la plej verŝajna. Due oni volas havi la rezultojn de analizo, eĉ se la plena korekta analizo ne estas ebla. Tial la labormaniero de prologo, kiu estas „top-down“ ne estas avantaĝa. Mi pensas ankaŭ, ke difino de esceptoj de natura lingvo (ankaŭ de Esperanto) povas esti tre malfacila en prologo. Mi ĝis nun ne trovis la pritakson de tiu problemo kaj estas tre neverŝajne, ke tio ekzistus por Esperanto. Ŝajne ĉiuj nunaj sintaksaj analiziloj ne plu uzas prologon aŭ logikan programadon. Eble la ĉefa kazo estas la rapideco de tiuj programoj. La alia kampo estas la difino de semantikaj retoj. Tio ŝajne estas la forta trajto de prologo. En prologo estas eble difini demandoj sur rekursiaj strukturoj kaj evidente semantikaj retoj estas rekursiaj. Tio ne estas eble en normala SQL de kutimaj datumbazoj. Semantikaj retoj estas kondiĉo por pli bona maŝina tradukado.

Ne estas facila tasko tralabrori la abundan teorion kaj enprogrami tion en la taŭga programo, kiu donas al la uzantoj iun profiton. Ofte estas por uzantoj tre utilaj tute simplaj funkcioj. Aliaj funkcioj bezonas fundan teorion kaj longan rezonadon.
Avantaĝe estas, ke pro interreto nun eĉ la neprofesiulo kiel mi havas la senpagan aliron al modernaj programoj kaj dokumentaro.
Ankaŭ hodiaŭaj hejmaj komputiloj estas sufiĉe rapidaj por tiaj taskoj.

17.6.2007

Novaĵoj en eldono 0.93

Filed under: ĝenerale — artur @ 16:52

Ĝenerale

  • Nova Analizilo: Markato de neoficialaj vortoj.
  • Farba markato de morfemoj.
  • Malgrandaj korektoj de gramatika korektado.

Sintaksa Analizo

  • Frazparto: „multe pli“
  • Frazpartoj de tipo: „pri preskaŭ blua libro“
  • Korekto en analizo de relativaj subfrazoj
  • Aliaj korektoj

Tradukado

  • Oni povas specifi la fakon de tradukada teksto. Tio enfluas la elekton de sinonimoj.
  • Nun aldonaj privataj tradukaj vortaroj estas uzeblaj. Do oni povas krei vortarojn por specifa tipo de teksto.
  • Pola traduka vortaro estas plivastigita.
  • Uzebleco de interaktiva tradukado estas plibonigita.
  • Por polaj adjektivoj estas nun ebla la elekto de sinonimoj, kiu dependas de kunteksto de vorto.
  • Pola tradukado: „multe pli“
  • Pola tradukado: „ĉirkaŭ …“
  • Plibonigo de uzebleco de programo

Aliaj malgrandaj korektoj kaj plibonigoj

Mi dankas al Eckhard Scholl por kelkaj bonaj rimarkoj kaj ideoj.
Mi dankas al ĉiuj raportantoj de eraroj.

« Newer Posts — Older Posts »

Powered by WordPress