Esperantilo Blogo en Esperanto pri projekto Esperantilo kaj komputila lingvistiko

Nova literuma vortaro en Esperantilo

Fine mi decidis krei novan propran vortaron por literumilo Hunspell.
Pri la literumado mi jam skribis du foje en mi blogo (Literumado – ISpell, ASpell, MySpell, Hunspell kaj Projekto Lingvohelpilo kaj Literumado)

En malnovaj eldonoj ekzistis du literumiloj en esperantilo. La interna literumilo de Esperantilo, laboris kun vortaro de tn. radikaro. La dua literumilo baziĝis sur hunspell kaj estis uzata nur por sugestoj de korektoj. Tiu literumilo devenis de tiama OpenOffice kaj estis kompletita de Sergio Pokrovskij kaj Dmitri Gabinski. La kromprogramo Esperantilo por OpenOffice uzis nur la literumilon de Hunspell.

La kreinto de programo ĉapelilo Pejno Simono kontaktis min kaj plendis pri la literumado de esperantilo. La programo ĉapelilo ne plu funkcias sur nuna vindozo. Fakte, la esperanta literumilo ne konis kelkajn oftajn vortojn, kiuj estis jam en ĉapelilo. Li sendis al mi la liston de vortoj de ĉapelilo. Fakte, en tiu listo estas multaj vortoj, kiujn ne konas Esperantilo. Mi ne uzis la liston de ĉapelilo direkte, ĉar ĝi enhavis multajn vortojn, kiujn mi ne trovis en esperantaj tekstoj. Mi decidis plivastigi la radikaron de Esperantilo kaj krei de tiu listo la vortaron por Hunspell. Tamen el la diskuto kun Pejno Simono ekestis kelkaj ideoj por kreo de nova literumilo.

Tiuj ideoj estas:

• Literumilo ne estas vortaro. Do ĝi unue devas trovi literumajn erarojn kaj ne enhavi ĉiujn vortojn de normala vortaro.
• Esperanto estas lingvo tre favora por vortfarado. La literumilo devas konsideri tiun.
• Se ekzistas iu vorta kunmetaĵo, do nepre ekzistas ankaŭ la aliaj devenaj vortoj.
• Literuma vortaro devas enhavi nur la plej oftajn vortojn, ne ĉiujn eblajn vortojn.

Ekzemplo de dua punkto.

Se ekzistas transitiva verbo „legi“ ekzistas ankaŭ adjektivo „legebla“. Se ekzistas adjektivo „pura“ ekzistas ankaŭ „pure, malpura, pureco, purulo, plipurigi“. Oni povas konstrui multajn tiujn regulojn, kiuj oni povas enprogrami en priskribo de Hunspell literumilo.

Ekzemple on Hunspell oni povas difini adjektivan sufikson „A“ kaj poste eblajn devenaj vortojn.

SFX A Y 25
SFX A 0 0/XmNEV .
SFX A 0 eg/XmNEV .
SFX A 0 et/XmNEV .
SFX A 0 ul/XmNE .
SFX A 0 ulin/XmNE .
SFX A 0 egul/XmNE .
SFX A 0 egulin/XmNE .
SFX A 0 etul/XmNE .
SFX A 0 etulin/XmNE .
SFX A 0 ec/XmN .
SFX A 0 egec/XmN .
SFX A 0 aĵ/XmN .
SFX A 0 egaĵ/XmN .
SFX A 0 aĵeg/XmN .
SFX A 0 etaĵ/XmN .
SFX A 0 aĵet/XmN .
SFX A 0 ig/XpV .
SFX A 0 ig/XpnN .
SFX A 0 igat/XpnNE .
SFX A 0 igot/XpnNE .
SFX A 0 igit/XpnNE .
SFX A 0 igant/XpnNE .
SFX A 0 igont/XpnNE .
SFX A 0 igint/XpnNE .
SFX A 0 igil/XpN .

Mi opinias, ke ne ĝenas, ke iu derivo ne estus senca esperanta vorto. La literumilo devas unue trovi mistajpitajn vortojn, sed ne decidi ĉu iu vorto estas valida esperanta vorto. Por tiu tasko ekzistas ja vortaroj kiel REVO.

La kreito de programo ĉapelilo konstruis tiujn vortojn aŭtomate. La aŭtomata konstruo de vortoj havas la malavantaĵon, ke oni post ne scias, kiu vorto estas la origina kaj kiu la aŭtomate kreita. Tiam ne ekzistis tamen la kababla literumilo kiel Hunspell, kiu subtenas vortfaradon.

Mi kolektis ankaŭ grandan tekstaron por testi kaj kompari literumilojn kaj trovi novajn vortojn.

Mi decidis krei du vortarojn por la literumilo. La unua rekonas nur vortojn, kiuj estas en radikaro kaj direktaj derivoj. La dua (la morfologia vortaro) povas ankaŭ rekoni kunmetaĵoj aŭ kombinoj de bazaj vortoj. Mi decidis uzi du vortarojn por oferi al uzantoj du strategiojn, kiuj ankoraŭ ekzistis en malnova Esperantilo.

La unua vortaro ne rekonas vortojn, kiuj estas tre maloftaj kreaĵoj. La dua vortaro povas ne rekoni literuman eraron, ĉar la eraro povas esti valida kombino.

Ekzemple:

La vorto „kontrau“ estas evidente la misskribita vorto „kontraŭ“. Sed tiu eraro povas esti komprenata kiel allasebla vortfarado (kon+tra+u) (koni + trai – uzado de vorteto kiel radiko). Ĉar en Esperanto ekzistas multaj du- aŭ triliteraj radikoj, tiuj misinterpretoj povas ofte okazi.

Mi ankaŭ publikas la listojn por komparo de literumiloj. La bazo pro testado de literumilo estas la listo de vortoj, kiuj estas orditaj laŭ la ofteco de vortoj.

Plej oftaj vortoj en esperanta vikipedio

la 1335212 0
de 1182863 0
en 561205 1
kaj 495182 1
estas 327751 2
La 239306 2
al 170132 3
estis 148179 3
el 117040 3
NGC 112629 3
por 94307 4
En 87643 4
kun 84794 4
kiu 78509 4
li 78500 4
komunumo 72231 4

La esperanta vikipedio enhavas 21.265.680 vortojn. Mi ne sukcesis forigi specialajn formatajn vortojn de vikipedia tekstaro. Do la listo estas malpurigita per specialaj formataj vortoj de vikio.

La listo enhavas: vorton la ofteco de vorto en vikipedio kaj oftecan grupon (La vortoj de grupo n estas duoble oftaj kiel la vortoj de grupo n+1). La plej ofta estas la vorto „la“, kiu aperas 1335212 foje en la esperanta vikipedio. Do oni povas de tiu listo malfacile kaj rapide testi la literumilon.

Ĉiuj ekzemploj por unikso (aŭ cygwin medio).

Ekzemple
Trovi konatajn vortojn


hunspell -d eo_ilo -G <wiki_frek.txt


Trovi nekonatajn vortojn


hunspell -d eo_ilo -L <wiki_frek.txt


La bona flanke de tiu metodo estas, ke la listo estas ordigita laŭ la oftece de vortoj.

Oni povas per tio simile kompari literumiloj. Ekzemple kiel trovi vortojn kiuj estas konata en unu literumilo sed ne en la dua


hunspell -d eo_ilo -L <wiki_frek.txt | hunspell -d eo_morf -L -G


Oni povas ankaŭ kalkuli la nombroj de vortoj per komando „wc -l“.
Por trovi la nombron de vortoj por kiu la literumilo raportas la eraron en tuta esperanto vikipedio
oni uzu


hunspell -d eo_ilo -L <wiki_frek.txt | awk 'BEGIN{ i=0 } {i=i+\$2} END{print "nombro " i}'


Komparo de literumiloj

En la suba tabelo oni vidas, kiel ofte iu literumilo raportas erarojn kun specifa tekstaro. Ekzemple la nova literumilo de esperantilo raportas sur tekstaro de libera folio (553106 vortoj) 34715 foje la eraran vorton. Tio estas relative 6.28% de vortoj. Tio signifas, ke averaĝe la literumilo reportas de 100 vortoj pli-malpli 6 erarojn.

Mi ankaŭ trovis la listojn de kapvortoj de PIV kaj Revo kaj ankaŭ uzis ilin por komparo. Oni tuj rimarkas, ke la malnova literumilo de OpenOffice estas la malplej abunda. Tre bona estas la listo de programo ĉapelilo. La malnova Esperantilo ne estis tiel malbona, kiel oni sugestis. Oni tuj vidas, ke la literumiloj de ĉapelilo kaj Marek Blahus enhavas preskaŭ ĉiujn vortojn de PIV. Mi ne decidis simple enigi kapvortojn de PIV, ĉar tio ne plibonigus la rezulton. PIV enhavas multajn vortojn, kiujn oni nenie aliloke trovas. Mi timis, ke tiuj maloftegaj vortoj de PIV povas negative influi la kapablon de literumilo trovi erarojn. Mi delonge uzis la esperantan tekstaron kaj REVO por kompili la malnovan literumilon, do la rezultoj sur tiu tekstaro (listo) estas ankaŭ por malnova Esperantilo bonaj.
Tiu literumilo havas por gutemberg-tekstaro la plej bonan rezulton. La literumilo de Marek Blahus prezentas bonajn rezultojn, sed praktike ĝi estas apenaŭ uzebla por granda tekstaro, ĉar la speciala kompilado de vortaro iĝas la literumilon tre ege malrapida.

Ekzemple jen la listo de gutenbeg-tekstaro de vortoj, kiuj ne konas Esperantilo, sed kiuj konas literumilo de Marek. Do temas ofte pri nomoj. Sed en tiu listo mi trovis ankaŭ dubindajn vortojn: trad, Praha (oficiale estas Prago).

PIV kaj REVO

Oni povas multe analizi, ĉu iu vorto estas en PIV aŭ REVO kaj kiel ofte en tekstaro. Laŭ tiu metodo oni povus ankaŭ analizi, kiu vortaro estas plej taŭga PIV aŭ REVO. La demando estas tre interesa, ĉar ŝajne PIV estas multe pli granda ol REVO. Mi kompilis literumilon direkte de vortoj de PIV kaj REVO. Tiujn literumilojn mi ankaŭ testis. Unue estas okulfrape, ke la listoj de REVO kaj PIV ne estas bonaj por direkta konstruo de literumilo.

Oni vidas, ke la diferencoj ne estas tiom grandaj malgraŭ tio, ke PIV enhavas duoble pli da vortoj ol REVO. La metodo de komparo de tiuj vortaroj ne estas perfekta, ĉar en Esperanto la leganto povas mem redukti vortojn al baza formo. Do en REVO oni ne trovas oftajn verbojn „necesas“ kaj „agado“, sed la uzanto de vortaro povus ja mem trovi la vortojn „necesa“ kaj „agi“, se li ion scias pri la esperanta vortfarado. Do la vera komparo de tiuj vortaroj devus esti pli detala kaj konsideri la regulojn de vortfarado.

Jen la listo de plej oftaj vortoj de libera folio, kiujn oni ne trovas en REVO.

UEA 2442 4
Zamenhof 382 7
agado 293 7
eblas 262 7
UK 253 8
Vikipedio 197 8
komitatanoj 184 8
Ĉinio 154 8
ktp 153 8
esperantlingva 152 8
estrarano 143 8
estraranoj 137 8
necesas 135 8
ILEI 132 8
Bjalistoko 126 9
s-ro 123 9
komitatano 118 9
IJK 114 9
multlingveco 114 9
EDE 105 9
aktivuloj 100 9
ekz 96 9
UN 89 9
paĝaro 88 9
vicprezidanto 85 9
esperantlingvaj 78 9
plurajn 76 9
unuafoje 75 9
prezidento 74 9
agadon 74 9
lernado 72 9
anglalingva 71 9
pasintjare 70 9
PEA 69 9
Jokohamo 69 9
TEĴA 59 10
pretas 59 10
diskutejo 58 10
SAT 57 10
jardekoj 57 10
iomete 55 10
kataluna 55 10

La simila listo por PIV

retejo 634 6
Zamenhof 382 7
eblas 262 7
UK 253 8
decembro 214 8
Vikipedio 197 8
aprilo 172 8
majo 168 8
julio 158 8
marto 157 8
novembro 149 8
ILEI 132 8
oktobro 127 9
aŭgusto 125 9
septembro 124 9
s-ro 123 9
januaro 119 9
IJK 114 9
multlingveco 114 9
februaro 112 9
eŭropaj 108 9
junio 107 9
eŭropa 107 9
EDE 105 9
ekz 96 9
UN 89 9
paĝaro 88 9
interreto 78 9
plurajn 76 9
Orban 73 9
retejon 73 9
kongresejo 72 9
anglalingva 71 9
PEA 69 9
usona 67 9
retejoj 64 10
nederlanda 62 10
TEĴA 59 10
emas 59 10
pretas 59 10
diskutejo 58 10
n-ro 55 10
Esperantio 52 10

Estas iom strange, ke en PIV-listo ne aperas nomoj de monatoj. Mi supozas, ke la vera PIV enhavas tiujn vortojn, sed mia listo estas fuŝa. En PIV ne ekzistas ankaŭ novaj vortoj kiel: interreto, paĝaro, diskutejo, vikipedio, retejo. Tiuj vortoj ekzistas en REVO.

Mi kolektis ĉiujn dosierojn por analizoj en unu elŝutebla arkivo, por ke ankaŭ la aliaj povas testi siajn listojn kaj vortarojn. La rezultoj ne estas tute konvinkaj, sed mi estas certa, ke la nova literumilo estas pli bona ol la malnova.

Nova literumilo sur OpenOffice

La aktuala kromprogramo Esperantilo por OpenOffice enhavas la novan literumilon. La problemo estas, ke OpenOffice ne subtenas du alternativajn vortarojn por unu lingvo. Tamen mi volis, ke la uzanto povas selekti, kiun vortaron li uzas: la normalan vortaron aŭ la morfologian vortaron. Tial mi difinis la morfologian vortaron, ke la vortaro por lingvo „zulu“. Do se iu volas uzi la vortaron, li elektu la lingvon „zulu“ kaj la morfologia esperanta vortaro estas uzata por literumado.

En la lasta tempo mi legis la diplomlaboron „Erarkolektado kaj Analizado“ de Sonja Petrović Lundberg. La diplomlaboro aperis kadre de projekto lingvohelpilo. Tio estas jam la dua diplomlaboro. Pri la alia mi skribis en mia alia blogo (Projekto Lingvohelpilo kaj Literumado).

La bona kolekto de gramatikaj eraroj estas grava bazo por programado de gramatika kontrolilo. De tiu kolekto oni vidas, kiuj tipoj de eraroj ekzistas. Oni programas laŭ tiuj tipoj kaj oni fine povas testi la programon kontraŭ tiuj ekzemploj. En la projekto „lingvohelpilo“ oni volis uzi la esperantan komunumon por kolektado de tiuj eraroj. Oni programis eĉ specialan kromprogramon por Firefox, kiu ebligas tre facilan raportadon de eraroj direkte de TTT-legilo. Oni uzis bonajn kontaktojn kaj konon de esperanta medio. Tamen la rezultoj de tia kolektado helpe de komunumo ne estis imponaj kaj raportoj bezonis ampleksan prilaboron. En la projekto Sonja kolektis la plej grandan parton de ekzemploj propramane. Ŝi uzis tekstojn de siaj studentoj, kiujn ŝi antaŭe korektis.

Por mi interesa kaj valora estas la klasifiko de eraroj. Mi bedaŭrinde malatingis tion dum programado de Esperantilo. Tio ne estas nur interesa informo por statistiko, sed ankaŭ oni povus helpe de tiuj tipoj doni al uzantoj de korektilo pluajn informojn kaj ligiloj al eksteraj fontoj kiel lernu.net aŭ PMEG.
Interesa fakto de tiu diplomlaboro estas kaj granda parto de eraroj estas la falsa uzado de vortoj.

La diplomlaboro ankaŭ pritraktis la dependecon de gramatikaj eraroj de nacieco de uzanto. Bedaŭrinde la bazo de eraroj ne estis sufiĉa por tiu demando.

Mi pensas, ke nuntempe nur spertaj esperantaj korektistoj povas doni la uzeblan materialon. Temas pri teksto antaŭ korektado kaj post korektado. Pro multaj kialoj la atingo de tiuj tekstoj ne estas facila. Kiu aŭtoro volas publikigi la unuan eraran version de sia teksto? Nun kelkaj korektistoj uzas la programon Esperantilo por ilia laboro. Ili raportas multajn erarojn (ĉefe nur falspozitivaj mesaĝoj). Tiu raportado nun estas tre facila de programo Esperantilo. Sufiĉas unu klako. Mi ne scias, kiel organizi la raportadon de erarojn, kiujn la programo nun ne povas trovi. Mi devos iam pensi pri tio.

Aŭtomata kolektado de eraroj.

Ekzistas ankaŭ alia ebla fonto de ekzemploj de gramatikaj eraroj. Tiu fonto estas vikipedio. En vikipedio oni povas trarigardi tre komforte la lastajn ŝanĝojn de ĉiu artikolo. La tezo estas: Kutime tiuj ŝanĝoj koncernas forigon de skriberaroj. Se la ŝanĝo okazis nur ĉe unu vorto en frazo kaj ne temas pri literuma eraro, tio tre verŝajne estas la gramatika eraro. Mi trarigardis la ŝanĝolistojn de kelkaj artikoloj. Bedaŭrinde la ŝanĝoj de tiu tipo ne estas tre oftaj. Pri tiuspeca kolektado mi legis sur la pago de projekto Morfologik, kiu pritraktis la kolektadon de eraroj por pola lingvo kaj projekto Language Tool. La aŭtoro skribis la programon, kiu mem de plena datumaro de vikipedio trovas gramatikajn erarojn. Tiu provo eble estas ankaŭ farinda por esperanta vikipedio.

Vortaraj eraroj

Por mi la novaĵo en tiu diplomlaboro estas, ke ĉe multaj eraroj temas pri falsa uzo de vortoj. Ĉe tiuj eraroj ne temas pri strikte gramatikaj eraroj. Ŝajne oni pensas, ke la komputilo ne povas trovi tiujn erarojn. La tasko povus esti pli facila ol oni tion unue pensas. Mi trovis liston de vortojn (la listo enhavas erarojn!), kiuj estas ofte miksitaj ĉe komencantoj. Se oni bone analizas la liston, estas okulfrape, ke ĉe kelkaj vortoj, oni povus bone trovi la eraron de kunteksto de vorto.
En Esperantilo ekzistas nun „vortaro de frazpartoj“ (Menuo Lingvistiko-Uzado de vortoj en frazparoj“). Mi pli bone nomigus tiun vortaron „kunteksta vortaro“. Ĉe kelkaj verboj oni povus trovi la eraron, ĉar la verboj havas alian transitivecon.

verbo „ŝerci“ estas ne transitiva.
verbo „serĉi“ estas transitiva.

Ebla solvo por trovo de misuzo de prepozicioj „por“ kaj „pro“ nur de analizo de ĉefa verbo.

pro:
esti (164), suferi (45), morti (41), devi (37), povi (36), danki (34), fari (28), ricevi (26), havi (26), ĝoji (26), senti (21), fariĝi (19), okazi (17), perdi (15), diri (14), peti (14), veni (14), honti (14), resti (10)

por:
esti (874), havi (152), fari (58), fariĝi (57), doni (55), taŭgi (53), bezoni (50), ekzisti (44), uzi (44), trovi (42), povi (38), sufiĉi (37), ricevi (36), devi (35), pagi (34), resti (34), veni (28), labori (26), prezenti (20), gravi (19), prepari (19), signifi (18), montri (17), aĉeti (17), voli (17), elspezi (16), preni (16), kolekti (15), necesi (15), alporti (14), troviĝi (14), senti (13), validi (12), iri (12), serĉi (11), valori (10)

De tiuj listoj oni vidas kaj verboj „suferi, morti, honti“ aperas en la tekstaro nur kun „pro“.

Verboj kunteksto de objekto

atendi:
momento (23), respondo (11), reveno (10), ordono (6), alveno (5), nokto (4), rezulto (3), vizito (3), daŭrigo (2), edzino (2), edzo (2), fariĝo (2), infano (2), kvietiĝo (2), ondo (2), plialtiĝo (2), proksimiĝo (2), propono (2)

atenti:
vorto (4), aserto (1), babilado (1), bezono (1)

De tiu statistiko oni povas konstrui regulojn, sed eble tiuj reguloj ne estas tute certaj. La problemo estas, ke ofte la kunteksto povas esti pli vasta kiel unu frazo kaj devas enhavi la ĝeneralan scion pri mondo. Tiu scio nuntempe estas ne atingebla de komputiloj.

Por tiaj eraroj oni povas tre facile konstrui frazojn por testado de programo. Oni prenas frazojn de granda tekstaro, en kiuj aperas tiuj vortoj kaj interŝanĝas tiuj vortoj je la falsaj vortoj. Poste oni testas, ĉu la programo trovas tiun interŝanĝon.

Nun mi ne povis trovi en la reto la plenan liston de ekzemploj de gramatikaj eraroj. La listo en vikio ne estas plena laŭ la teksto en la diplomlaboro.
La ekzemploj de diplomlaboro inspiris min plivastigi mian liston de gramatikaj eraroj.
Feliĉe unu ekzemplon de tiu laboro (frazo: „Lernis tie ĉirkaŭ 120 studentojn.“) la programo Esperantilo regas nun tute ĝuste.

Falspozitaj eraroj

La plej granda manko de gramatikaj korektiloj estas la falspozitivaj mesaĝoj. Kiel programisto oni tre ĝojas, ke la programo trovas iujn erarojn kaj unue ne zorgas pri falspozitivaj eraroj. Por la uzanto ĉiu falspozitiva eraro por „evidente“ ĝusta frazo estas la grava pruvo, ke la programo estas tre malperfekta. Ekzistas do la bezono testi la programon kontraŭ ĝustaj tekstoj. Sed la kolekto de ĝustaj teksoj ne estas facila afero. La problemo estas unue la kvalito de tekstoj kaj due la fakto, ke kelkaj konstruaĵoj aperas tre malofte. Oni bezonas do tre grandan amason da tekstoj. Feliĉe iu jam faris tiun grandegan laboron. En la PMEG oni trovas ekzemplojn por ĉiuj eblaj artoj de frazoj. Kaj ĉiu ekzemplo estas zorge tralegita de aŭtoro de libro. Mi ekstraktis tiuj ekzemplaj frazoj de PMEG kaj uzas ilin por testado. Mi devus diri, ke veraj tekstoj estas eĉ pli komplikaj. Ili enhavas multaj fremlingvajn nomojn, fremdlingvajn citaĵojn kaj estas tre komplikaj.

Mi pensis ankaŭ pri bona komparo de gramatikaj kontroliloj. Oni devus testi je du tekstoj. La unua enhavas erarojn. Kaj oni provas, kiujn erarojn kapablas trovi la programo. La dua teksto estas tute ĝusta, kaj enhavas tre diferencaj frazoj. De tia testo oni povus kalkuli la bonon de korektilo laŭ tiu formulo. Praktike la plej granda problemo estas konstati, ĉu temas pri gramatika eraro aŭ ne. Tion priskribis ankaŭ la diplomlaboro. Ofte ne ekzistas konsento pri ĝusteco de iu frazo en Esperanto. Oni povus diri, ke kiam renkontas 5 esperantistoj, ekzistas 6 opinioj pri la ĝusta esperanta lingvaĵo. La lingvohelpilo markas kiel eraro la lingvaĵon „kelke de …“ sed akceptas „multe de …“. La lingvaĵo „multe de“ estas vaste uzata, la analoga „kelke de …“ estas tamen ne akceptinda por multaj.

La projekto lingvohelpilo nun donas fruktojn. Mi ŝatus, ke tiuj fruktoj estas ankaŭ iom da lingvistika materialo kaj io, kion mi povus ruli sur mia komputilo. La dua konstato estas, ke reta komunumo vere ne taŭgas por prilaboro de komplikaj lingvistikaj taskoj.

Mi nun bedaŭrinde ne havas tempon por la programo Esperantilo. Mi esperas, ke post iom da tempo mi denove okupos pri la programo kaj povus realigi kelkajn ideojn.

Mi lastatempe trovis ĉeĥan esperantan vortaron de Jan Amos Komenský sur tiu ttt-paĝo. La ĉefa paĝo estas nur en ĉeĥan lingvo kaj mi havis multajn problemojn retrovi la paĝon. Feliĉe mi povis ion kompreni la pagon kaj mi sukcesis elŝuti la vortaron.

Do mi pensas, ke tiu vortaro ne estas tre konata kaj vere kaŝita trezoro. La vortaro estas en kelkaj vidpunktoj tre interesa. Ĝi estas libera por nekomerca uzado. Ĝi estas tre abunda (170000 nocioj!). Ĝi estas preparita en formato de programo Exel. Tre agrable por komputila prilaboro estas la strukturo de vortaro. La vortaro definas por unu nocio: radiko, nocio, fako, ĉeha traduko, esperanta priskibo aŭ sinonimoj, ĉeĥa priskribo.

Mia unua penso pri tiu vortaro estis. Ho, ĉu mi ne sonĝas, ĉu tiu vortaro vere ekzistas. Por pola lingvo, do lingvo de lando, en kiu naskiĝis ja Zamenhofo, ne ekzistas komparebla vortaro kaj ĉeha nacio havas tiun grandan bonŝancon havi iun, kiu kreis kaj eldonis tiun vortaron laŭ moderna maniero kaj eĉ permesis al alian uzi ĝin. Se tia vortaro ekzistus por pola lingvo, miaj daŭraj obstakloj pri kolektado de polaj vortoj ne estus necesaj. Kvankam la vortaro pritraktas la ĉeĥan lingvon, ĝi montriĝis tre praktika por miaj celoj. Unue ĝi estas la granda provizio de vortoj. Ĝi povus servi kiel kompara matarialo por aliaj vortaroj. Feliĉe la kreinto de vortaro por ĉiu nocio difinis la radikon de vorto. Ĉeĥa kaj pola lingvo estas tre similaj. Mi povis derivi multajn tradukojn simple per anstatŭigo de kelkaj literoj.

Post la antaŭigo, mi povis testi, ĉu tiu vorto ekzistas en pola lingvo, poste mi povis aŭtomate krei la liston kun eblaj tradukoj, kiujn mi povas mane tralabori.

Trazaŭro

Due mi pritraktis la esperantan priskribon de nocioj en tiu vortaro. Ofte ili estis sinonimoj de vortoj. Per tiuj informoj kun priskriboj de REVO-Vortaro mi kreis la liston de sinonimoj, kiu estas bazo por mia esperanto-esperanto vortaro. Tia vortaro estas ankaŭ konata kiel trezaŭro (vidu ankaŭ Trezaŭron de UEA). La tiel kreita listo estas tre abunda sed badaurinde enhavas multajn erarojn. Multaj de ili mi korektis, sed aliaj restos sen korekto. Mi esperas, ke kun helpo de tiu listo mi povos iam krei la sencan reton de vortoj, kiu estos necesa por sekva ŝtupo de maŝina tradukado. Nun la trezaŭro en Esperantilo estas la listo kun sinonimoj, unu sinonimo de linio. La linio enhavas vortoj separitaj per simbolo „:“, kiuj apartenas al unu sinonimo.

maldekstra : liva

granda : potenca : ega : kolosa

ĉiutage : en ĉiu tago

becikle : per beciklo : perbecikle

La trezaŭro povas esti uzita per 2 manieroj (En venonta eldono 0.92 de programo Esperantilo). Vi povas uzi la specialan dialogon „Trazaŭro“ per menuo „Lingvistiko->Trezaŭro“ aŭ direkte en teksto per loka menuo „Redaktu->Sinonimoj“ aŭ klavkombino „Ctrl-j“. Tiu listo estas uzata ankaŭ en proceso de maŝina tradukado. La alia valoro de tiu vortaro estas la fakaj priskriboj (Ekzemple: sport, geogr, bot) de ĉiu vorto.Tamen mi havas kelkajn problemojn kun tiu vortaro. Unue la kvanto da nocioj estas tre abunda, ĝi enhavas tre maloftajn vortojn. Multaj de ili mi ne povis trovi nek en aliaj vortaroj nek en la interreto. Do mi ne decidis importi tiujn vortojn al vortaro de Esperantilo.