Esperantilo Blogo en Esperanto pri projekto Esperantilo kaj komputila lingvistiko

10.8.2007

Renkonto kun Esperantisto kaj uzanto de Programo Esperantilo

Filed under: ĝenerale,germana lingvo,reagoj — artur @ 17:34

Per interreta letero mi konatiĝis kun Esperantisto Eckhard Stoll, kiu eble estas al ceteraj homoj konata de Radio Sauerland Welle kaj elsendoj pri fondaĵo Bona Espero. Post kelkaj leteroj kaj longa telefonado ni decidis renkonti. Eckhard estas ankaŭ la kreinto de alia traduka programo Ecoso. Do ni havis multegon por priparoli pri programado kaj maŝina tradukado. Ni parolis multege pri teknikaj aferoj kaj interŝanĝis ideojn pri tradukaj programoj. Mi povis montri direkte kelkajn specialajn funkciojn de programo Esperantilo kaj rakonti pri ĝia programado.

Mi decidis detale priskribi kelkajn ideojn de tiu renkonto. Tio estas ankaŭ por mi la unua okazo por paroli direkte kun uzanto de Esperantilo. Per tiuj diskutoj mi eksciis pri plibonigindaj flankoj de programo kaj ekhavis ideojn por plua evoluo. La programo Ecoso ne oferas altan kvaliton de maŝina tradukado, tamen ĝi enhavas funkciojn, kiuj ne estas nun en la programo Esperantilo. Oni povis tajpi Esperantajn vortojn kaj samtempe observi la tradukadon al germana lingvo. Mi longe ne povus imagi, kiu vere bezonus tiun funkcion. En mia kapo mi havis nur unu tipon de uzado de programo. La uzanto havas Esperantan tekston, kiun li volas traduki al cela nacia lingvo. Tamen mi devis konfesi, ke maŝina tradukado estus ankaŭ uzebla por propedeŭtikaj kialoj. Ni imagu, ke komencanta lernato de Esperanta lingvo volas krei esperantan tekston. Lia provizo de esperantaj vortoj ne estas granda. Li ankaŭ havas problemojn kun esperanta gramatiko. Li tamen volas skribi leteron al iu alia Esperantisto. En tiu kazo li kutime uzus ofte vortaron kaj necesus korektadon. La programo Ecoso estas farita direkte por tiuj uzantoj. Oni tajpas esperantajn vortojn kaj povas direkte kontroli en vortaro, ĉu la vorto estas korekta. Do la maŝina tradukado ĉefe gravas kiel kontrola teksto. Tio nun ankaŭ estas por mi pli evidenta, ĉar mi ofte rimarkas erarojn en miaj esperantaj tekstoj nur, post kiam mi tradukis ilin al pola lingvo. Do la kombino de literumado, gramatika kontrolado kaj maŝina tradukado estas tre avantaĝaj por komencantoj de esperanta lingvo. Mi ankaŭ en frua blogo pensis pri uzantoj, sed pri tiu tipo de uzado mi ne pensis.

De eldono 0.94 Esperantilo ankaŭ enhavas tiel nomatan rapidan vortaron, kiu laboras simile al programo Ecoso. Mankas nun nur la ebleco samtempe montri la tradukon de vortoj en separita fenestro. Esperantilo tradukas ne po unu vorto, sed ĝi bezonas por bona traduko la tutan frazon. La akceptebla solvo estus, ke esperantilo tradukas tuj ĉiun vorton laŭ primitiva maniero. Sed kiam la frazo estas finita, la programo retradukas la tutan frazon en pli bona kvalito. Nun ekzistas en Esperantilo t.n. „Tradukileto“ (menu Tradukado->Tradukileto), kiu estas speciale farita por samtempa tradukado de mallongaj tekstoj. Oni povus plivastigi la funkciadon de tiu ilo, por ke ĝi estu pli simila al programo Ecoso.

Mi kaptis la okazon kaj detale demandis Eckard pri ĝia uzado de programo Esperantilon. Tio estis por mi tre instrua. Ni diskutis longe pri vortaro de Esperantilo. Bedaŭrinde Eckhard ne povis bone uzi tiun vortaron sen mia detala priskribo. La uzula interfaco de vortaro evidentiĝis kiel malklara. Mi uzas la vortaron tre ofte kaj ne supozis tiujn malfacilaĵojn. Speciale malklara evidentiĝis la dudirekta serĉado de vortoj. Por tio oni havas du specialajn kampojn. Ankaŭ la montrado de rezultoj kaj la ebleco de direkta redaktado de tradukoj estis malklara. La leciono por mi estas, ke uzantoj atendas, ke la vortaro aspektu kiel papera vortaro. Oni havu nur unu kampon por entajpi la vorton. Ankaŭ la gramatikaj priskriboj ne estas klaraj. Se la avaraĝa uzanto povus redakti mem la vortaron, la priskribo de gramatiko kaj fleksio devus esti pli facila. Normale altnivela preparo de vortaroj estas tasko por profesiaj lingvistoj. Se tiu vortaro estas uzata en maŝina tradukado, tiu tasko estas eĉ pli malfacila. La programo devus plifaciligi tiun taskon ankaŭ por neprofesiuloj. La plej bona solvo estus, se la programo oferus kelkajn ekzemplojn de fleksio por elekto kaj la uzanto nur devus elekti la korektan frazon. Ni ankaŭ diskutis lange pri komuna flegado de vortaro. Ĝis nun mankas bonaj liberaj vortaroj pro esperanta lingvo, kiujn oni povus uzi en maŝina tradukado. Sekvaj funkcioj estus necesaj:

  • facila importado kaj eksportado de ŝanĝoj direkte per interreto
  • historio de ŝanĝoj en vortaro
  • ĉiu ŝanĝo havas aŭtoron
  • akceptado de ŝanĝoj per elektitaj kompetentaj lingvistoj
  • priskribo de certeco de iu traduko
  • Akcepto de ŝanĝoj nur por ne certaj tradukoj

Tiu projekto necesus vastan akcepton de germana kaj esperanta komunumo. Ekzistas nun multaj similaj projektoj, kiuj kolektas vortojn por Esperanto kaj por ĉiu lingvo. Bedaŭrinde ĉe multaj tiaj projektoj la uzado de vortaroj ne estas libera. Do mi ne estas certa, ĉu indus krei ion novan. Tio devus esti ankaŭ separita projekto. Kvankam mi devis akcepti, ke la nuna vortaro ne estas facila, mi tre kutimiĝis kun nuna funkciado. Bone estas, ke mi direkte povas redakti tradukojn sen aldonaj paŝoj. En aliaj programoj oni devas trairi per multaj fenestroj por adaptigi unu tradukon. Ankaŭ en tiu kazo evidentiĝas, ke diferencaj uzantoj volas havi diferencan interfacon. Mi povas diferenci:

  • Uzantoj kiuj nur legas vortaron kaj nenio scias pri gramatiko
  • Uzantoj kiuj nur legas vortaron kaj tre malofte korektas tradukojn. Ili havas nur bazajn konojn pri gramatiko
  • Lingvistoj, kiu ofte uzas vortaron kaj volas direkte redakti tradukojn. (angle: Poweruser)

Nuna vortaro bezonan plibonigon, sed eble bona ideo estus havi du separitajn vortarojn por almenaŭ du tipoj de uzantoj.

Ĝenerale mi devas diri, ke multaj funkcioj de Esperantilo ne estas konataj. Eble pli bona solvo estus dividi la programon en kelkaj programoj, kiuj enhavas funkciojn speciale por unu grupo de uzantoj. Mi pensas, ke la plej granda parto de esperantistoj ne scias multe pri lingvistiko, gramatiko kaj komputiloj. Kaj speciale por tiu grupo la programo povus esti aparte utila. Por tiu homoj estas necesa aldona dokumentaro kaj speciala instrukciado. Eble mi povus iam pretigi intrukcajn videojn. Mi pensas, ke direkta kontakto kun uzantoj estas la sola eblo plibonigi la programon.

Ni diskutis multe pri plibonigo de germana tradukado. Jes, mi havas mutajn ideojn, sed mi decidis nun prizorgi nur polan maŝinan tradukadon. La tasko estas pena kaj mi volas, ke almenaŭ unu lingvo estos bone tradukota. Do eble en venonta jaro mi denove okupus pri germana lingvo.

Sukcesa programo devas havi stabilan kernon, kiu povas solvi la planitajn taskojn, kaj ankaŭ klaran interfacon. Se unu de tiuj elementoj ne estas bona, la programo ne trovos akcepton. Direkta kontakto kun Esperantistoj tre helpas. Mi esperas, ke mi en la venonto povus partopreni en esperantaj aranĝoj kaj renkonti la uzantojn de programo rekte.

Keine Kommentare »

No comments yet.

RSS feed for comments on this post. TrackBack URL

Leave a comment

Du musst angemeldet sein, um einen Kommentar abzugeben.

Powered by WordPress